Dili-21-10-25. Ministério Agrikultura Pekuária Peska no Floresta (MAPPF) liu husi Diresaun Nasionál Peskiza e Estatístika (DNPE) servisu hamutuk universidade udayana Bali realiza seminár konaba rezultadu peskiza sientífiku ba programa evalusaun solo no mapamentu ba área potensia hodi deszenvolve komoditi agrikultura, pekuária peska no Floresta iha Timor-Leste.

Sekretário Estado Florestas, Fernandino Vieira da Costa Reprezenta Ministru MAPPF esplika, seminár ne’e konaba atu aprezenta rezultadu peskiza rai ne’ebé halo kooperasaun entre MAPPF hamutuk ho UNUD husi Denpasar Bali mak halo peskiza konaba rai/soil, iha 2024 peskizadór sira hala’o tiha ona peskiza iha munisípiu 7 no kontinua fali iha 2025 ba Munisípiu 6 hodi kompleta ba Munisípiu sanolu 13 inklui RAEOA no rezultadu mak halo ona seminar nune’e aban bairua rezultadu bele sai relatoriu teritoriu Timor nian.

SEF hatutan, Objetivu peskiza ne’e atu hasa’e produsaun agríkola maibé povu tenki hatenen tipu rai ka soil nina tanba rai mak sai hanesan baze fundamentál ba ai-horis hotu -hotu komuditi sira bele moris tanba ita hatene ona konaba kondisaun rai mak bele orienta oinsa bele kuda komuditi iha área potensia sira.” ita haree katak husi munisípiu 13 inklui RAEOA ne’e komuditi sira la bele moris hotu iha fatin sira ne’e, tanba ne’e tékniku husi MAPPF bele identifíka no haree komuditi ou produtu saida mak bele moris iha munisípiu idak-idak. liu husi peskiza ne’e mak bele orienta ita- nia povu agrikultór hodi bele halo servisu diak liu. dehan SEF

SEP realsa tan, liu husi polítika MAPPF nian oinsá hasa’e produsaun liu husi programa ida ne’e ne’eduni liu husi seminár ida ne’e importante atu bele fahe esperensia husi matenek na’in sira ne’ebé mai husi rai liur, peritu sira sei fahe esperensia ba funsionáriu sira ne’ebé hakarak servisu iha MAPPF, karik peskiza ida ne’e mak kontinua lao nafatin ita sei hetan dadus no informasaun ne’ebé kompletu atu bele hala’o servisu diak liu tan iha futuru.Tenik SEF

Iha fatin hanesan Profesor Dr Insinyur, Ni Made Trigunasih hatete, seminár konaba rezultadu peskiza solo ne’ebé mak realiza tiha ona iha 2024 Munisípiu 7 de’it no tinan 2025 kontinua ba munisípiu 6 ne’ebé kompleta ba Munisípiu 13 inklui RAEOA no kada munisípiu ho nia tipu rai lahanesan ne’eduni exemplu hanesan munisípiu Lautem ne’e rai luan no maran ne’eduni bele kuda komoditi hare,ortikultura maibé presija iha eskema irrigasaun, iha lautem mós iha ai -horis industria hanesan, kami’I, nu’u no cacao (coklat) maibé tuir peskiza husi Universidade rekomenda katak rai iha munispiu lautem ne’e 60% ba area Floresta no 40% ne’e bele kuda ai-horis agrikultura. Tanba iha Lautem mós iha illa jaco ne’e potensia ba Floresta.

Nia hatutan, tuir rezultadu peskiza iha Munisípiu sira seluk mós potensia ba area agrikultura, Floresta, pekuária no peska tanba rai luan ne’eduni bele utiliza hodi kuda ai-horis oin-oin maibé depende mós tipu rai no ai-horis saida mak diak ba kada munisípiu.

Seminár ba rezultadu peskiza solo ne’e realiza durante loron rua hahú husi loron 21-22 Fulan ne’e iha salaun enkontru MAPPF Komoro. Partisipasaun iha seremonia ne’e Diretor Geral, Diretor Nasional, Diretór municipal sira, no mos xefe departamentu, Staf Tekniku no mos peskizador/a sira ne’ebé mak durante ne’e halo akompañamentu ba peritu sira husi UNIVERSIDADE UDAYANA hodi realiza peskiza. Ekipa DMEA