Baucau, Sabadu 16/8/2025, Primeiru Ministru Kayrala Xanana Gusmão akompaña husi Ministru Agrikultura Pekuária Peska no Floresta kolleta hare 80 ektare uza makina modern ne’eb’e mak durante ne’e apoiu husi Programa SAPIP, agrikultór seiçal senti kontenti tanba kuaze tinan 10 resin natar hirak ne’e abadona maibé iha tinan ne’e konsege halo kolleta.

Primieru Ministru iha diskursu katak, kaer governu tenki haree ba povu nian interese no povu nia nesesidade  ne’e hanesan prisipiu governu nian tanba  banhira kaer governu la’os atu haree de’it ninia  familia  tanba sai ema boot kaer kargu tenki servi rai  ida ne’e no povu ida ne’e.

Primeiru Ministru husu ba autoridade lokál no komunidade sira katak tenki iha vontade servisu tanba rezultadu hirak ne’e fila fali ba imi rasik tanba ne’e agrikultór sir abele produz rasik la presiza inporta husi nasaun liur hanesan, India, Vietnam, Thailandia, Malaysia no Indonesia tanba durante ne’e Timor inporta buat hotu husi rai liur ne’eduni husu ba agrikultór sira katak bele iha on a bele produz hare no hasa’e produsaun rai laran rasik.

Iha fatin hanesan, Ministru MAPPF Marcos “MAMETA” da Cruz iha entrevista hatete, atividade kolleta hare ne’e Hanesa rezultadu servisu husi agrikutór sira iha epoka dahuluk nian tanba durante ne’e Minist’eriu destaka eskadór iha area seiçal hodi normaliza kanál irrigasaun sira nune’e tinan ida ne’e agrikutór sira bele kultiva hare no ohin halo kolleta.

Ministériu espera katak iha tinan ida ne’e ho be ne’ebé mak iha ne’e agrikultór sira bele halo epoka rua iha tinan ida nian ne’eduni bao in bele hasa’e produsaun hare iha Timor laran tomak.

Alende ne’e Xefe Suku Seiçal, Agus Ferdinan de Carvalho senti orgullu ho governu ida ne’e, durante tinan 13 natar iha ososege kuaze  natar abandona  tanba be laiha maibé iha tinan ida ne’e agrikultór Ososege  konsege halo fila-fali  natar  (halai natar) .

Nu’udar autoridade lahaluha Prezidenti Autoridade Municipal durante ne’e apoiu maka’as xefe suku no komunidade sira  hodi liberta povu husi mukit no kiak, “ Ha’u hanesan autoridade lokál garante ba Primeiru Ministru katak tinan ida ne’e povu ososege seiçal sei la hamlaha tanba governu nia apoiu durante ne’e la saugati, nu’udar autoridade hamutuk ho komunidade agrikultór sira sei kontinua nafatin esforsu hodi hasae’ produsaun  hare”. Nia realsa.

Iha serimónia kolleta hare uza makina modernu ne’e  ho objetivu ida atu reduz kurstu servisu nian iha natar laran. Partisipa iha serimónia ne’e Sekretáriu Estadu Pekuária, Peskas, Floresta, Secoms, Deputadu sira, veteran, Diretór jerál no Nasionál MAPPF inklui komunidade suku seiçal. Ekipa DMEA