Liquiça-6-12-25 Ministeriu Agrikultura Pekuaria Peska no Floresta (MAPPF) liu husi parseiru To’os ba moris diak (TOMAK) entrega sertifikadu ba staf tekniku ne’ebe tuir formasaun durante loron 8 konaba Hidroponika, staf tekniku ne’ebe tuir formasaun ne’e mai husi Diresaun Nasional Agrikultura Hortikultura e Protesaun das Plantas no staf tekniku husi Munisipiu Ainaro, Aileu, Dili, Bobonaro, Baucau, Lautem.

Iha fatin hanesan Diretór Nasional Agrikultura Hortikultura e Protesaun das Plantas Lucio Nuno esplika, agradese ba Parseiru To’os ba Moris Diak (TOMAK) nia apoiu liu liu ba matenek ne’ebe oferese ba staf tekniku sira ne’ebe mak mai husi municipio 6, no mos tekniku sira ne’ebe mak aprende konaba programa hidroponika ba ita nia agrukultor sira mos seidauk hatene klean liu ne’e ita bele koalia dehan buat foun ba kolega sira ne’ebe mak partisipa iha treinamentu ida ne’e apresia tebes,  ba sira ne’ebe tuir ona treinamentu ida ne’e tinan oin ita sei hamutuk hodi nune’e ita bele halo buat ruma ne’ebe mak agora dadauk ita hetan ona.

Ba oin presiza ita nia hanoin hamutuk hodi tau atensaun makas no tau prioridade ba ida ne’e tanba hanesan ohin hau koalia ne’e buat foun ida maibe buat foun ne’e mos hanoin fo vantage diak ba ita no mos ba ita nia komunidade sira ne’ebe mak presiza tebes ita nia tulun ida ne’e maka hau hanoin tau prioridade liu, tinan ita mos iha ekipamentus balun ne’ebe mak sei ita instala iha municipiu konaba ba hidroponik entaun hau hanoin ida ne’e kolega sira ne’ebe mak  simu ona treinamentu iha ne’e ba hare fatin ne’ebe mak estratejiku para ita bele tau ba para ema atrai mos ita nia agrikulktor sira atu bele hetan benefisia diak ba sira entaun sira mos bele simu, sira bele dezenvolve ba sira nia aan, e bele fo vantage ekonomia ne’ebe fo ba sira nia moris rasik. Dehan Diretor Nasional Agrikultura Hortikultura e Protesaun das Plantas.

Iha fatin hanesan Agrikultural Livelihoods and Resilence Adviser Programa TOMAK Luisa Ines Ferreira Goncalo esplika, formasaun ne’e  Durante loron 7 fo oportunidadede ba staf  tekniku sira mak husu atu hetan formsaun ne’e, entaun iha mós peritu balu relasiona ho formasaun ne’e entaun ita involve sira hodi bele reforsa sira nia kapasidade no sira nia hanoin husi buat ne’ebe foun atu bele promove laos it abele kuda ho maneira ida deit maibe bele kuda ho maneira oioin, depois ne’e atu koalia konaba sistema hidroponika ne’e hanesan sira nia vantajen ita, ita bele promove maneira oioin exemplo iha municipio balun udan nia la iha modo tanba ne’e udan makas sira tau konaba estrutura ida ne’e bele proteje husi udan makas sira kontinua bele kuda modo no bele hetan modo no nutrisaun lorloron nian, material sira bele uja ba  kuda modo mak BMIX ida ne’e espesifiku ba ai-horis ne’e bele moris lalais, hanesan alfase no mostarda ne’e presiza semana 3/4 maxi mal.

Projetu ne’e hahu iha tinan 2016 sei remata iha 2026 ba tinan oin ita sempre projetu ida ne’e ita servisu hamutuk ho MAPPF ita sempre kordena malu no ita sempre hanoin, oinsa atu apoiu departamentu halo nia governu forte liu sensivel sira nia nesesidade iha hanesan servisu ne’e ema hotu-hotu bele simu barak husi treinamentu ida ne’e, programa ne’e implementa kobre munisipiu Baucau, Viqueque no Bobonaro, maibe ne’e bainhira mak finaliza projetu ita hotu bele hare nia progresu nune’e ita hotu  hamutuk halo koperasaun ba MAPPF. Hateten Luisa Ines Ferreira Garcia Vareira Gonsalves

Nune’e mos staf tekniku hortikultura  Aleixo Lay hateten Aktividade Hidroponik ne’e hanesan materia importante ida iha DNAH, departamentu Hortikultura, hanesan implementador ba aktividade refere, hanesan partisipante iha treinamentu hidroponika ne’e hau orgulho tebes sai partisipantes durante partisipa iha treinamentu ne’e lisaun barak mak sira aprende buat barak hanesan hidroponika liu-liu ba hidroponika ne’e hanesan siensia foun ba ami maibe tuan ba ema seluk ne’e hanesan aktividade foun ida liu-liu nia sai hanesan aktividade primadona iha MAPPF liu-liu iha departamentu hortikultura, espera katak durante loron 8 ami halo treinamentu ne’e sai hanesan treinador, ami fo fali treinamentu ba kolega sira Teknik seluk konaba Hidroponika ne’e hanesan buat foun iha ami foin aprende konaba hidroponik maske ninia naran antes ne’e ita hatene maibe depois ami halo treinamentu ami foin hatene katak hidroponika ne’e ninia lalaok importante tebes ba  ita nia implementasaun

Treinamentu Hidroponik ne’e apoiu maximu husi Parseiru Tomak, durante ne’e ami halo kordenasaun ho sira hodi fahe esperensia sira halo materia mai ami durante loron 8 informasaun ne’e seidauk sufisinte tanba loron 8 deit ami presiza no husu ba TOMAK bainhira implementasaun iha munisipiu ami husu nafatin apoiu tomak para atu bele apoiu e akompanha nafatin ami, konaba Hidroponika ida ne’e foun tanba ne’e ita nia rekomendasaun primeiru ba Teknik, tenke hatene, atu nune’e bainhira ita implementa iha kampu liu liu ba ita nia agrikultor sira mos bele hatene konaba inovasaun agrikultura laos media rai deit maibe media bee mak agora dadauk ita implementa iha hidroponika atu nune’e ita bele iha mudansa katak agrikultura laos kuda iha rai deit maibe bele mos iha bee.