MAPPF KUDA AI-OAN SALAK BA RAI EKTARE 3 IHA VIQUEQUE
Viqueque-27-11-25 Ministeriu Agrikultura Pekuaria Peska no Floresta
(MAPPF) hamutuk ho PAM Viqueque lansa atividade kuda ai-oan salak ho total 300
pes ba rai ektare 3 iha suku uma kiik postu administrative Viqueque vila ho
objetivu atu hasae produsaun aifuan iha Timor-Leste.
Ministru agrikultura pekuaria peska no Floresta Marcos ‘‘ MAMETA’’
da Cruz iha entrevista hateten, ohin ita
mai halo programa kuda ai-oan salak ida ne’ebe bele produz fuan, ita foin
komesa kuda ba rai ektar 3 no ai oan
ne’ebe distribui iha ne’e total 3000 pes ita espera katak depois de tinan 3 ita
bele hetan resultadu, tanba ne’e mak ita mos hakarak atu dezenvolve aifuan
ai-horis ne’ebe bele produz sai fuan ida mak salak, iha fatin seluk iha povu
balun kuda ona maibe iha parte MAPPF ita koko no komesa inisia iha ne’e tanba
ita bele dehan area ne’e potensia ba ai horis, tanba molok ita halo programa ne’e mos ita nia
tekniku sira avalia no hare rea ne’e ninia klima ne’e diak ba kuda ai-fuan
nune’e mos iha ne’e iha agrikultor no komunidade sira mos iha vontade hakarak
atu kontribui kuidau ai-horis atu nune’e resultadu sira bele fan hodi sustenta nesesidade
familia.
Governante ne’e apresia ba agrikultor sira ne’ebe iha vontade tebes
hodi halo programa ida ne’e no kontinua mos ba iha munisipiu seluk ne’ebe kuda ai-fuan
sira hanesan has, tanjarina, rambutan ne’ebe ita fo iha fatoin selseluk depende
ba sira nia klima, hanesan rambutan ita fo iha Baguia, no ita husu nafatin ba
ita nia agrikultor sira atu bele kolabora ho governu central no governu lokal, atu
ita servisu hamutuk hodi dezenvolve ita nia rai liu-liu iha setór Agrikultura,
Pecuaria, Peska no Floresta.
Ohin iha ne’e ita koalia konaba aifuan mas iha fatin
seluk ita buka nafatin atu enkoraja ita nia agrikultor sira atu bele partisipa
ativamente iha area agrikultura, ita mos husu ba iha setor privadu sira no
emprezario Timor oan sira bele kontribui no dezenvolve setor agrikukltura
hanesan kuda ai-fuan, ho ita atividade sira ne’ebe maki ha ita nia teknik sira
sei nafatin halo akompanhamentu komesa husi kuda to’o kolleta, ita nafatin tau
atensaun atu nune’e fatin ne’e bele sai ezemplo ida ba ema seluk liu-liu ba
empreza sira ne’ebe hakarak atu dezenvolve ai salak ida ne’e. tanba ba oin ita
sei hari banku nasional dezenvolvimentu atu apoiu ba ita nia setor privadu sira
ne’ebe hakarak atu involve iha prosesu dezenvolvimentu iha setor sira ne’e
inkliu setor agrikultura. Dehan Ministru MAPPF
Iha fatin hanesan Prezidente Autoridade Municipal (PAM) Viqueque Francisco
C.S Gonzaga Soares esplika, Iha parte tekniku bele dehan katak Municipio Viqueque
iha Director, Xefe Departamentu no mós sira servisu Municipais liu liu
agrikultura nian. Ita sei husu atu identifika fatin sira seluk, tanba iha
municipio Viqueque iha ambisaun ida katak optimista area agrikultura sai area
potensialidade ne’ebe bele lori ba merkadu.
Nia hatutan, Munisipio Viqueque iha tasi, iha foho, iha rai maran iha
mós rai tetuk, tanba ne’e atu dehan katak iha hare, iha ikan no mós produtu
sira seluk tan, alende ne’e iha mós aihun lubuk ida ne’ebe mak bele halo komersializasaun,
atu bele hasae kresimentu ekonomiku ba Municipio Viqueque. Politikamente ita
hakarak halo buat hotu ho diak, maibe espera dehan katak parte tekniku no
politika tenke hamutuk atu bele buka solusaun oinsa ita bele lori
dezenvolvimentu ne’e ba iha ita nia povu.
“Ohin ita komemora 50 anos, ba proklamasaun
unilateral 28 de Novembro, ita dehan liberta patria entaun atu kompleta liu
halo libertasaun mós ba povu, tanba ne’e
mak hakarak ka lakoi konsentrasaun dezenvolvimentu tenke tun ba baze, husu mós ba
parte tekniku sira hare oinsa hare ba area potensialidade sira, hanesan foin lalais Feira iha Dili Tasi Tolu, Munisipio
Viqueque nia Barak ka stand aprezenta ona buat barak liu liu produtu lokal, ita
espera dehan katak produtu lokal hirak ne’e bele tama on aba iha merkadu.” Tenik PAM Viqueque
Iha fatin hanesan Xefe Grupu Salak Jeremias Gomes hato’o nia
obrigado ba MAPPF tanba bele halo lansamentu kuda salak iha sira nia Munisipio,
tanba ne’e husi sira nia parte sira sente orgulho tebes.
“Aioan Salak hanesan primeira vez ami hetan hodi
kuda, area luan ba kuda Ai-Salak iha hektar 3, tanba ne’e ami kontente tebes, ami mós pronto atu tau
matan ba Ai oan hirak ne’e, maske udan ka bailoro ami sei tsu matan to’o aioan
irak ne’e moris ho diak.” Katak nia